Abstract


OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARDA BİLİNÇLİ FARKINDALIK: UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Bu çalışma, okul öncesi dönemde mindfulness (bilinçli farkındalık) temelli yaklaşımların çocukların sosyal-duygusal gelişimlerine katkılarını inceleyen kuramsal bir derlemedir. Mindfulness kavramı gelişimsel, nörobilimsel ve pedagojik bağlamlarda ele alınmış; bu alanlarda yapılan araştırmalar sentezlenerek erken çocukluk eğitimine yansımaları değerlendirilmiştir. Araştırma ampirik veri toplamamış, bunun yerine alanyazındaki mevcut bulgular sistematik biçimde incelenmiş ve okul öncesi döneme özgü üç özgün etkinlik örneği örnek niteliğinde sunulmuştur. Bu etkinlikler, çocukların dikkat, öz farkındalık, empati ve şefkat gibi temel becerilerini desteklemeyi amaçlamaktadır. Literatür bulguları, mindfulness uygulamalarının dikkat süresi, öz düzenleme ve sosyal-duygusal yeterlikler üzerinde olumlu etkiler yarattığını göstermektedir. Nörobilimsel çalışmalar mindfulness’ın prefrontal korteks ile amigdala arasındaki etkileşimleri güçlendirerek öz düzenleme süreçlerine katkı sağladığını ortaya koymaktadır. Eğitim bağlamında ise mindfulness, sosyal-duygusal öğrenme yaklaşımıyla örtüşerek çocukların öz farkındalık ve empati becerilerini destekleyen bir pedagojik araç olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada sunulan etkinlik örnekleri, mindfulness’ın oyun temelli ve kısa süreli uygulamalarla günlük eğitim akışına entegre edilebileceğini göstermektedir. Ayrıca aile katılımının süreçte önemli bir rol oynadığı, ev ortamında sürdürülen mindfulness pratiklerinin çocukların duygusal dayanıklılıklarını güçlendirdiği tartışılmıştır. Bulgular, mindfulness uygulamalarının yalnızca bireysel düzeyde değil, çocukların akran ilişkileri ve sınıf içi etkileşimleri üzerinde de olumlu etkiler yarattığını düşündürmektedir. Bu durum, okul öncesi dönemde geliştirilen farkındalık temelli kazanımların uzun vadeli akademik başarı, sosyal uyum ve psikolojik iyi oluşla yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, mindfulness temelli pedagojilerin erken çocukluk döneminde kapsayıcı, şefkatli ve sürdürülebilir öğrenme ortamları oluşturma potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, mevcut literatürde okul öncesi döneme odaklanan araştırmalar sınırlı sayıdadır. Bu nedenle gelecekte, farklı kültürel bağlamlarda yürütülecek deneysel ve boylamsal araştırmaların alana önemli katkılar sunacağı vurgulanmaktadır.



Keywords

Mindfulness, bilinçli farkındalık, okulöncesi





References